Codzienna troska o zdrowie psychiczne nie musi być skomplikowana, ale wymaga regularności – przekonuje psycholog, psychoterapeuta i superwizor Barbara Wesołowska-Budka z Psychoklinika Poradnia Zdrowia Psychicznego. W Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego (10 października) pytamy: co to jest zdrowie psychiczne? Jakie są jego filary? I jak o nie zadbać?
Zdrowie psychiczne to coś, co wpływa na wszystkie aspekty naszego życia. Barbara Wesołowska-Budka odpowiada prosto:
Chodzi o to, jak się czujemy, myślimy i radzimy sobie z codziennością. Kiedy mamy zdrową psychikę, jesteśmy w stanie funkcjonować w sposób zrównoważony, odnosić się do innych ludzi i rozwiązywać problemy.
I dopowiada:
Nie oznacza to, że nigdy nie odczuwamy trudnych emocji, ale raczej to, że potrafimy sobie z nimi poradzić i nie pozwalamy, by nas zdominowały.
Nasza ekspertka wskazuje na filary zdrowia psychicznego:
1. Stabilność emocjonalna – umiejętność zarządzania swoimi emocjami w różnych sytuacjach, zarówno tych trudnych, jak i tych pozytywnych.
2. Zdolność do tworzenia i utrzymywania zdrowych relacji z innymi – w tym chodzi o umiejętność bycia w kontakcie z bliskimi, ale również o to, jak radzimy sobie z konfliktem i nieporozumieniami.
3. Zdolność do radzenia sobie ze stresem – każdy z nas ma swoje sposoby na stres, ale kluczowe jest, abyśmy potrafili znaleźć takie, które nas wspierają, a nie dodatkowo obciążają.
4. Elastyczność psychiczna – umiejętność dostosowania się do zmieniających się okoliczności i wyciąganie z nich konstruktywnych wniosków.
Najczęściej spotykane zaburzenia zdrowia psychicznego to przede wszystkim zaburzenia lękowe i depresja.
W przypadku zaburzeń lękowych mówimy o sytuacjach, kiedy uczucie niepokoju, napięcia czy lęku staje się na tyle intensywne, że wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie. Depresja z kolei to stan długotrwałego smutku, braku energii i motywacji do podejmowania działań, które wcześniej sprawiały przyjemność – tłumaczy psycholog i psychoterapeutka.
Inne często spotykane zaburzenia to zaburzenia osobowości, które mogą wpływać na sposób, w jaki funkcjonujemy w relacjach międzyludzkich, oraz zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, które mają zarówno komponenty psychiczne, jak i fizyczne.
Nie można zapomnieć też o zaburzeniach snu:
Coraz więcej osób zmaga się z problemami ze snem, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i psychicznych – zauważa Barbara Wesołowska-Budka.
Dosyć często występują również zaburzenia związane z bardzo silnym stresem, takie jak zespół stresu pourazowego, który może wystąpić po trudnych, traumatycznych wydarzeniach.
Nasza ekspertka odpowiada:
Najważniejsze jest dbanie o równowagę między pracą a odpoczynkiem. Nawet w najintensywniejsze dni warto znaleźć chwilę na oddech, oderwanie się od obowiązków i zrobienie czegoś, co sprawia przyjemność. To może być spacer, spotkanie z bliskimi, a nawet krótka medytacja.
Kolejnym ważnym elementem jest rozmowa o emocjach.
Dobrze jest mieć wokół siebie osoby, z którymi możemy podzielić się tym, co przeżywamy, nie tylko w trudnych momentach, ale również wtedy, gdy czujemy się dobrze. Relacje są ogromnym wsparciem dla naszej psychiki, ale ważne jest, aby były one oparte na wzajemnym zrozumieniu i wsparciu.
Warto też dbać o zdrową rutynę. Psycholog wylicza:
Regularny sen, aktywność fizyczna i zrównoważona dieta mają ogromny wpływ na nasze samopoczucie psychiczne. Czasem wystarczy zacząć dzień od krótkiej rozgrzewki, aby poczuć się lepiej.
I dodaje:
W trudniejszych momentach warto też pozostawić sobie miejsce na refleksję – zatrzymać się na chwilę, zadać sobie pytanie, co w danej chwili czuję i czego potrzebuję. Świadomość tego, jak się czujemy, jest istotna w dbaniu o nasze zdrowie psychiczne każdego dnia.
Specjalista, taki jak psychoterapeuta czy psycholog, może pomóc przede wszystkim poprzez stworzenie bezpiecznej przestrzeni do rozmowy o trudnych tematach.
Często w codziennym życiu brakuje nam okazji do głębszej refleksji nad sobą, nad tym, co nas trapi, i to właśnie tutaj specjalista wchodzi do gry – przyznaje Barbara Wesołowska-Budka.
I tłumaczy:
W psychoterapii pracujemy nad tym, aby zidentyfikować, jakie myśli i przekonania mogą powodować trudności w życiu codziennym. Dzięki temu uczymy się, jak zmieniać te negatywne wzorce na bardziej wspierające, co pozwala lepiej radzić sobie z wyzwaniami. Na przykład, jeśli ktoś zmaga się z lękiem, możemy wspólnie zidentyfikować, jakie sytuacje wywołują największy niepokój, a następnie opracować strategie radzenia sobie z nimi.
Specjalista może również pomóc w nauczaniu technik relaksacyjnych czy metod radzenia sobie ze stresem, które można wprowadzić do codziennej rutyny.
Dodatkowo, rozmowa ze specjalistą może być pomocna w uzyskaniu perspektywy na trudności, z którymi się zmagamy, co często jest trudne do osiągnięcia samemu. To taka forma wsparcia, która pozwala zrozumieć, że problemy, z którymi się borykamy, są naturalne i że zawsze istnieją sposoby, aby sobie z nimi radzić – podkreśla nasza ekspertka.